Ks. Stanisław Ziemiański był proboszczem parafii pw. Bożego Ciała w Bieczu (1888-1897) i zasłużonym restauratorem tej świątyni, który kontynuował remonty przeprowadzone przez ks. Tomasza Jaszczóra, honorowym kanonikiem przemyskim, a także powstańcem styczniowym i społecznikiem angażującym się w działalność różnego rodzaju stowarzyszeń nie tylko na terenie naszego miasta.
Stanisław Ziemiański urodził się 30 kwietnia 1844 roku w Brzozowie. Był synem Kazimierza Ziemiańskiego i Marianny z Góreckich. Miał siostrę Joannę i przyrodniego brata Jana. Pochodził z cenionej i wykształconej rodziny. Jego stryjem był ks. Józef Ziemiański, prałat kapituły przemyskiej, autor tekstów z zakresu teologii pastoralnej i zbiorów pieśni kościelnych, fundator „Zakładu dla osieroconych dziewcząt rzymsko i greckokatolickiej religii” oraz twórca ochronki prowadzonej przez siostry felicjanki. W latach 1857-1866 Stanisław uczęszczał do Gimnazjum w Przemyślu, gdzie zdał egzamin dojrzałości. Wychowany w duchu patriotycznym, wziął udział w zrywie niepodległościowym jakim było powstanie styczniowe. 15 lipca 1863 roku młodzieniec został skazany na trzy dni więzienia za „zbrodnię zakłócenia spokojności publicznej, popełnioną przez udział w powstaniu polskim”.
Po ukończeniu seminarium duchownego Stanisław Ziemiański przyjął święcenia kapłańskie 10 sierpnia 1870 roku w Przemyślu. Następnie został skierowany jako wikariusz do Przeworska. W dniach 29-30 grudnia 1875 roku pomyślnie zdał egzamin prosynodalny de scientia. 12 lutego 1876 roku przeniesiono go na probostwo do wsi Markowa pod Łańcutem. Równocześnie, od sierpnia do października 1877 roku sprawował funkcję administratora w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gaci w diecezji przemyskiej. Przebywając w Markowej zawiązał tam Kółko Rolnicze. Udzielał się społecznie dla dobra regionu łańcuckiego. Był członkiem komitetu powiatowego, a następnie zastępcą prezesa Rady Powiatowej w Łańcucie, prezesem zarządu powiatowego Towarzystwa Kółek Rolniczych w Łańcucie, a także członkiem Rady Oddziału Łańcucko-Jarosławskiego Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego. Założył również w Łańcucie szkołę Tkacko-Sukienniczą, co było doceniane przez lokalną społeczność. Ponadto należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Kapłana chwalono za nieskazitelny charakter i aktywne działania pomimo napotykanych trudności. Żałowano więc, że ks. Stanisław Ziemiański zostanie przeniesiony na probostwo do innej parafii.
20 lipca 1887 roku zmarł w Bieczu ks. proboszcz Tomasz Jaszczór, który miał ogromne zasługi w renowacji zabytkowej gotyckiej świątyni. Jego następcą był ks. Jakub Czarnota – najpierw wikariusz, a wkrótce administrator parafii Bożego Ciała. Funkcję pełnił do lutego 1888 roku, kiedy to do naszego miasta przybył ks. Stanisław Ziemiański. Duchowny zamierzał dokończyć zainicjowane i realizowane przez ks. Jaszczóra dzieło renowacji kościoła.
Mimo wykonania licznych prac konserwatorskich, kościół wymagał niezbędnej dalszej restauracji. Na początku 1889 roku krakowski architekt Sławomir Odrzywolski przedłożył przybliżony kosztorys kolejnych robót. Nie tylko określił potrzeby w zakresie konserwacji, ale proponował sposób jej wykonania. Oczywiście wymagało to czasu i sporych środków finansowych. W dużym skrócie Odrzywolski zalecał m.in. naprawę wadliwie wykonanego w przeszłości pokrycia dachu, wymianę obramień okien z kamienia ciosanego w nawach bocznych, kaplicach i prezbiterium, restaurację cokołów kolumn dzielących nawy, wyreperowanie pęknięć w sklepieniach i naprawę niektórych żeber sklepiennych, a także konserwację dzwonnicy i wymianę gzymsów.
Już w 1889 roku został odnowiony przez prof. Hausera w Monachium cenny obraz włoski „Zdjęcie z krzyża” z głównego ołtarza, oddany do konserwacji przez ks. Ziemiańskiego. Proboszcz stał na czele komitetu parafialnego, który kierował petycje do Sejmu Galicyjskiego w sprawie uzyskania zapomogi na niezbędne remonty. Z ogromną prośbą o nawet najmniejsze datki zwracano się również do bieckich parafian. Komitet parafialny działał już za czasów ks. Tomasza Jaszczóra. Pomagał proboszczom w zabezpieczeniu środków materialnych na utrzymanie świątyni i potrzeby kultu. Składał się z pięciu członków, z urzędu wchodził do niego kolator (patron kościoła bądź fundator) lub jego zastępca, a pozostałych członków na 6-letnią kadencję wybierały zarządy poszczególnych gmin należących do parafii. Obowiązkiem komitetu było głównie utrzymywanie i dokonywanie remontów kościoła, budynków kościelnych i plebańskich. Zobowiązywano się również do pokrywania opłat ubezpieczeniowych i utrzymania cmentarzy. Tematyka posiedzeń komitetu dotyczyła w dużej mierze kwestii remontów lub wyborów nowych członków i przewodniczącego na kolejną kadencję. Gdy proboszczem był ks. Stanisław Ziemiański dyskutowano m.in. o odnowieniu starej plebanii (lub budowie nowej), budowie wikarówki, rozliczeniu prac renowacyjnych w prezbiterium, zakupie drewna na remont nawy kościoła, zawarciu umowy o zewnętrzną restaurację świątyni, sprawozdaniu z dotychczasowych prac remontowanych przy kościele, podjęciu uchwały na temat remontu tymczasowego mieszkania plebańskiego, wstawieniu nowych okien w prezbiterium, podjęciu uchwały o prowadzeniu dalszych prac remontowych we wnętrzu kościoła, założeniu lub przebudowie nowego chóru i odnowieniu prezbiterium.
12 października 1891 roku komitet parafialny uchwalił wykonanie najpilniejszych prac. Pierwszą było pokrycie dachu nawy głównej i bocznych oraz kaplic kościoła, z zastrzeżeniem, że roboty rozłożone zostaną na trzy lata. W 1892 roku planowano wykonanie pokrycia świątyni, naprawę więźby i nadmurowanie szczytów. W 1893 roku spodziewano się przeprowadzić restaurację sklepień, a w 1894 roku pozostałe prace. Wszystko zależało od możliwości finansowych. Dzięki wsparciu i zabiegom konserwatora zabytków w powiecie gorlickim (późniejszego konserwatora zabytków w Krakowie) Stanisława Tomkowicza udało się odnowić m.in. stalle i ambonę. W 1896 roku rozebrano zniszczone sklepienie, na nowo wybudowano je w prezbiterium i częściowo osadzono w nim nowe żebra. Otynkowano wówczas ściany całego prezbiterium, naprawiono wewnątrz i zewnątrz obramienia kamienne czterech okien w prezbiterium. Odrestaurowano z zewnętrznej strony siedem okien w kaplicach, dwa w kaplicy nad zakrystią i kolejne dwa w zakrystii. Przemurowano także na nowo dwa okna w prezbiterium za wielkim ołtarzem. Przy wszystkich restaurowanych oknach umieszczono nowe ławy, a w większej części nowe kamienne laski. Naprawiono prezbiterium, prawdopodobnie zdjęto stare tynki z zewnętrznej jego strony i odsłonięto mur zdobiony cegłą zendrówką. Ponadto wmurowano w ściany zewnętrzne prezbiterium i zakrystii gzyms kamienny w miejsce zwietrzałego ceglanego, naprawiono szkarpy zakrystii i prezbiterium, wymieniono zmurszałe kamienie z fundamentów prezbiterium. Odrestaurowano również łuk tęczowy wewnątrz świątyni, wymieniono ponad połowę odrzwi kamiennych od strony południowej i wykonano wiele drobniejszych robót kamieniarskich w środku kościoła.
Wiadomo, że ks. Stanisław Ziemiański przekazał w darze do Muzeum Narodowego w Krakowie znajdujący się w kościele farnym lichtarz rzeźbiony z drzewa, polichromowany i złocony z początku XVI wieku. Za czasów jego probostwa miały miejsce nieporozumienia pomiędzy Stanisławem Wyspiańskim a Sławomirem Odrzywolskim w sprawie projektów polichromii do bieckiego kościoła wykonanych przez poetę i architekta. Ostatecznie Wyspiański nie został dopuszczony do realizacji zadania o którym marzył i któremu poświęcił ponad dwa lata pracy.
Ks. Stanisław Ziemiański również w Bieczu angażował się w życie społeczne i różne przedsięwzięcia. Przez kilka lat piastował funkcję wiceprezesa Towarzystwa wzajemnego kredytu w Bieczu – stowarzyszenia zarejestrowanego z ograniczoną poręką, utworzonego w 1884 roku. Był także członkiem Towarzystwa ochrony własności ziemskiej w Bieczu – innego stowarzyszenia zarejestrowanego z ograniczoną poręką, które powstało w 1888 roku. Jego celem było gospodarskie i finansowe porządkowanie stosunków majątkowych właścicieli ziemskich przez radę i pomoc pieniężną. Kapłan należał także do Rady Powiatowej w Gorlicach, jako delegat z jej ramienia wyjeżdżał do Krakowa, czy też udzielał się jako członek Zarządu Warsztatu Tkackiego w Gorlicach.
Ks. Stanisław Ziemiański zmarł 26 czerwca 1897 roku w Bieczu w wieku 53 lat w wyniku choroby nowotworowej. Został pochowany dwa dni później na tutejszym cmentarzu. Mieszkańcy naszego miasta, a także znajomi i przyjaciele z żalem żegnali tego obowiązkowego, taktownego i pobożnego duszpasterza. W uroczystościach pogrzebowych wzięło udział 40 księży. Nie zapomniano o jego zasługach dotyczących uratowania od ruiny wspaniałego bieckiego kościoła parafialnego. W świątyni tej znajduje się epitafium ku jego czci, które brzmi: „D.O.M. Pamięci księdza Stanisława Ziemiańskiego proboszcza w Bieczu wielce zasłużonego około restauracyi tej starożytnej świątyni ur. 1844 zm. 26/6 1897. Wdzięczni parafianie i grono przyjaciół z gorącą prośbą o Zdrowaś Marya”. Podobnej treści, chociaż nieco krótszy napis umieszczony jest również na jego grobie. Po śmierci ks. Ziemiańskiego administratorem parafii Bożego Ciała mianowany został ks. Jan Nawrocki, a w 1898 roku probostwo objął ks. Leon Pastor, równie zasłużony kapłan w kwestii renowacji świątyni.
Grzegorz Augustowski
Zdjęcia epitafium i portretu ks. Stanisława Ziemiańskiego dzięki uprzejmości ks. Dariusza Weryńskiego
Źródła: ks. Krzysztof Szopa „Dzieje Parafii Bożego Ciała w Bieczu
w latach 1805-1925”, Biecz 2008
ks. Krzysztof Szopa: „Księża bieccy” (2008)
Tadeusz Ślawski „O renowacji i konserwacji zabytków w Bieczu”, Towarzystwo Kulturalne Biecza i Regionu im. bpa Marcina Kromera, Biecz 2006
Internet (biblioteki cyfrowe)
